Auch in der Krise

En zo deed vandaag de tweede senaat van het Bundesverfassungsgericht (het Duitse grondwettelijke gerechtshof) uitspraak over Duitse deelname aan het ESM en het Fiscale Pact (Six Pack). Een spoedprocedure overigens, die nog het nodige openlaat voor de definitieve uitspraak later dit jaar (Hauptsacheverfahren). Het was namelijk een uitspraak in kort geding (Eilverfahren).

De klagers werden niet ontvankelijk verklaard. Het ging niet alleen over ESM en Fiscaal Pact in enge zin, maar ook in ruime zin. Namelijk, de interventie van de Europese Centrale Bank (ECB), waarbij staatsobligaties van probleemlanden worden opgekocht. Sommige klagers eisten dat het ESM pas in werking zou treden als de ECB af zou zien van deze interventies. Het gerecht deelde mede, dat dit betrokken zou worden bij de definitieve uitspraak. De uitspraak had een beperkt blikveld.

De Duitse deelname aan het ESM is nu aan strenge voorwaarden gebonden. Duitsland kan niet worden gedwongen tot een grotere deelname aan het ESM dan € 190 miljard. Daarnaast moeten Bondsdag en Bondsraad te allen tijde kunnen worden gehoord en hun democratische rechten kunnen uitoefenen. De Duitse regering mag dus niet instemmen met afspraken dit belemmeren, zoals een zwijgplicht.

Maar het was wel duidelijk, dat het gerecht spitsroeden liep. Veelbetekenend was de uitspraak van Andreas Voßkuhle: “über die Zweckmäßigkeit und Sinnhaftigkeit des vom Bundestag und Bundesrat mit großer Mehrheit verabschiedeten Rettungspakets“ is het niet aan het gerecht om te oordelen; „Das ist und bleibt Aufgabe der Politik.“ Niemand kan met zekerheid zeggen, welke maatregelen voor Duitsland „und die Zukunft unseres vereinten Europas in der derzeitigen Krise tatsächlich am besten sind“.

Voßkuhle weet, dat de casus politiek zeer beladen is. Hij meldt daarom voor alle duidelijkheid nog even waarom het gerechtshof uitspraak doet: „Die Aufgabe des Gerichts besteht allein darein die Verfassung zu schützen. Sie gilt aber auch in der Krise und sie gibt den Handlungsrahmen für die Politik vor“.

Na een korte beschouwing over de onzekerheid met betrekking tot alle inspanningen die worden verricht om de crisis het hoofd te bieden sluit hij af: „Demgegenüber ist eins gewiss: nur als demokratisch legitimierte Rechtsgemeinschaft hat Europa eine Zukunft“.

De Angelsaks zegt: “never let a good crisis go to waste”. De Nedersaks zegt: “never let a crisis waste the good”.