Collateral damage

Finland heeft voor zijn aandeel in het steunpakket voor Griekenland harde zekerheden (Engels: collateral) bedongen. Dit was al langer bekend, maar het is in Nederland nu een topic van belang geworden.

Zekerheden zijn immaterieel of materieel. Zo wordt bij een hypothecaire financiering door de geldnemer een hypotheek op een registergoed verstrekt. Worden de verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst niet nagekomen, dan kan de hypotheeknemer (de geldverstrekker) overgaan tot uitwinning van de zekerheid.Hier is dus sprake van een materiële zekerheid.

Immateriële zekerheden zijn doorgaans beloften, toezeggingen of afspraken (Engels: pledges, covenants). Binnen de Europese Unie betreft wordt voor het steunpakket vooral aan dit type immateriële zekerheden gedacht. Finland vindt dit onvoldoende. Van de Noorse landen neemt het als enige deel aan de euro. Zweden en Denemarken hebben hun eigen munt en zij hoeven dus geen bijdrage te leveren aan het steunpakket voor Griekenland.

De Noorse landen hebben relatief weinig belangen in Zuid-Europa. Hun economie draait goed, hun bankwezen is gezond en de staatsfinanciën zijn op orde. De Noorse oriëntatie op Europa strekt zich uit tot aan de Alpen en is vooral gericht op stabiliteit in het Balticum en de Noord-Europese laagvlakte. Het is daarom niet vreemd, dat Finland harde zekerheden eist. Het land wordt nauwelijks geraakt door de Griekse crisis en zal ook nauwelijks profiteren van een Grieks herstel. Er is dus slechts een neerwaarts risico. Vanuit Europees perspectief hebben de Finnen zich tot nog toe aanmerkelijk meer solidair opgesteld dan de Zweden of Denen, maar de grens is voor hun nu wel bereikt.

Covenants en pledges veronderstellen een basis van vertrouwen. De huidige crisis komt vooral voort uit een gebrek aan vertrouwen. Een voortwoekerend proces gebaseerd op angst dat begon op 11 september 2001. Waar geen vertrouwen is krijgen regels, protocollen, sancties, controle, manipulatie en centralisering de overhand. Tegenstellingen worden uitvergroot en vijandbeelden gecreëerd. De kosten hiervan zijn enorm en het geheel leidt tot collateral damage (nevenschade) van ongekende omvang.

Het woord collateral vindt zijn oorsprong in het latijn en is samengesteld uit com (samen) en lateralis (van de zijde). Men zou kunnen zeggen: in Europa bevindt men zich nu samen aan de zijlijn.