Tijdreizigers

Wetenschappers van het onderzoekscentrum CERN hebben testen uitgevoerd, waarvan de uitkomsten wijzen op de mogelijkheid dat neutrino’s sneller kunnen reizen dan de lichtsnelheid. Volgens de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein uit 1905 kan niets sneller reizen dan het licht. Blijken de uitkomsten te kloppen, dan heeft dit gevolgen voor ons besef van causaliteit. Tijdreizen zou dan mogelijk zijn, hoewel op dit moment niemand aan kan geven wat dat precies betekent.

Tijdreizen is uiteraard al onder ons sinds de mens bestaat. Het is maar hoe je het bekijkt. Door de uitvinding van de stoommachine nam de reistijd snel af. Nog in de tijd van Napoleon kon een bericht van Rome naar Londen niet sneller worden verzonden dan in de Romeinse tijd (wegens de betere wegen en de cursus publicus ging het toen zelfs sneller).  De moderne westerse mens  verplaatst zich in een half jaar meer dan een middeleeuwer in een heel leven. Wij doen dus niets met de tijd, maar des te meer met de ruimte, althans in onze fysieke omgeving.

Toch laten wij goederen, diensten en geld al volop in de tijd reizen. Dit tijdreizen (in abstracto) houdt dan wel op bij het heden en daarom noemen wij dit contante waarde: de huidige waarde van toekomstige -en dus nog niet geleverde – prestaties. Zolang wij ons realiseren, dat wij de toekomst hoogstens kunnen schatten en dat deze dus niet vastligt, is er niets aan de hand. Het tegendeel lijkt echter waar te zijn.

Grote bureaucratische organisaties (grote ondernemingen en overheden) werken met modellen, waarbij het vangen van de toekomst tot waarheid wordt verheven. Men neemt dus een punt in de toekomst en bepaalt wat de uitkomst vandaag is. Of het nu gaat om de beurskoers, een investering in vastgoed, de pensioenaanspraken, staatsschuld of de ontwikkeling van de Wajong, overal worden waarheden gemodelleerd die betrekking hebben op de (zeer) lange termijn. Hierbij wordt uiteraard in alle gevallen causaliteit verondersteld.  Deze causaliteit is van groot belang, omdat zodoende niet met scenario’s hoeft te worden gewerkt. Uit stap A volgt stap B en uiteindelijk leidt dit tot F.  A = F en F = A.  Het is dan ook een wereld waarin men zich altijd afvraagt aan welke knoppen moet worden gedraaid. De ogen gericht op het dashboard.

Alleen in een volledig vacuüm kan de lichtsnelheid worden bereikt. Naarmate er meer materie is, neemt de weerstand toe. Aan een zwart gat (oneindig dichte materie) ontsnapt dus geen licht. De huidige rentestanden impliceren een lage weerstand, immers als toekomstige prestaties tegen de rente op 10-jaars staatsleningen (ca. 2%) contant worden gemaakt, wijkt de huidige waarde van een toekomstige prestatie (of verplichting) nauwelijks af van de waarde over 10 jaar. Het laat zich raden wat er gebeurt, als de weerstand toch groter blijkt te zijn.

Agility, lean and mean, flexibiliteit, het zijn allemaal begrippen die erop gericht zijn de confrontatie met de materie te vermijden en de snelheid te verhogen. Hoeveel ongelukken gaan we nog krijgen nu de tijdreizigers al knoppendraaiend op hoge snelheid de materie wegdefiniëren? De knoppen: aan of naar?

Wall Street Bezet

 

Wall Street wordt sinds een aantal weken bezet door de protestbeweging Occupy Wall Street. Het lijkt allemaal heel ludiek, maar de hoeveelheid demonstranten neemt snel toe. De demonstranten zijn van zeer divers pluimage en dat is tekenend.

Bijna 15% van de Amerikanen leeft onder de armoedegrens, die ligt op $ 22.000. De lagere middenklasse voelt inmiddels de volledige druk van de crisis. Hierbij houdt het niet op. Ook de hogere middenklasse houdt het niet droog. Ondertussen heeft de federale overheid honderden miljarden dollars gepompt in het overeind houden van het financiële wezen, dat rustig doorgaat met zeer veel geld verdienen. Zonder dat dit ook maar enige algemeen nut heeft.

Het zijn gewone en doorgaans zeer betrokken Amerikanen, die de hoop nog niet helemaal hebben verloren op een ommekeer in de houding van politiek en corporates. Aanhoudende protesten leidden begin jaren ’70 van de vorige eeuw immers ook tot beëindiging van de Vietnamoorlog.

We zullen het zien. We leven al een decennium in samenlevingen die minder moeite hebben met het afzwakken van burgerrechten, de inzet van politioneel geweld en voortgaande fiscale en juridische knechting. Leiderschap wordt verward met bestuurlijke en bureaucratische verzwaring.  De geschiedenis heeft herhaaldelijk laten zien dat deze verschijnselen optreden bij afnemende legitimiteit. In zo’n omgeving is het lastig exuberante bestuurders in te tomen – zij schragen immers de structuur die nodig is om het gepeupel onder de knoet te houden.

Grote financiële instellingen hoeven niet meer moeilijk te doen om op grote schaal klanten te misleiden. Simply be too big to fail and you’ll find yourself tapping freely into  your country’s taxable wealth.